Hoe ontstaat een televisie dekor?

Van Martien van den Dijssel heb ik een grote hoeveelheid folders en boekjes gekregen, waaronder deze serie van deze vier foldertjes. Blijkbaar was de afdeling Interne en Externe Betrekkingen het zat om elke keer opnieuw hetzelfde verhaal te vertellen aan de pers en schoolkinderen die een werkstuk over televisie moesten maken en lieten ze in augustus 1976 een aantal folders maken met antwoorden op de meest gestelde vragen. Één folder met algemene feitjes, één folder over de kosten en doelmatigheid van de omroep en folders over de productiegang van een hoorspel en een televisiedecor. En misschien waren er nog wel meer. In de decor-folder komt Jaap Binnerts aan het woord die dan werkt aan het decor voor de comedyserie Ieder zijn deel (VARA, 1977-1978).

Bewegend beeld: Miljoenen ogen (NTS, 1961)

Bij het tienjarig jubileum laat de NTS opnieuw (zie ook Wij zijn vijf) een film maken over het reilen en zeilen bij de televisie. Dit maal volgt de film de twee verschillende productieprocessen: van een studioproductie en van een reportage op lokatie. Bij de laatste soort producties was in de regel geen sprake van een decor, maar bij de studioproducties begint de productiegang officieel met de eerste decorbespreking tussen regisseur en decorontwerper.

De tweede decorbespreking (uit Miljoenen ogen, NOS, 1-10-1961) © Beeld en Geluid

De tweede decorbespreking (uit Miljoenen ogen, NOS, 1-10-1961) © Beeld en Geluid

In de NTS-jubileumfilm volgt men de aanloop naar de opnames van de De waternimf van Kees van Iersel voor de VARA. Naast decorontwerper Jan van der Does zijn in beeld: rekwisiteur Jan Jonker als een van de aanwezigen bij de tweede ontwerpbespreking; Arnold Kroon op de afdeling machinale houtbewerking (ongeveer een jaar later is hij ontwerpassistent bij Decorontwerp); decorateurs, zoals Ger Nooy die met één hand in zijn zak een achterdoek schildert en Jan Verschoor die een boegbeeldje boetseert. Herken je meer mensen? Laat even een reactie achter onder dit bericht of mail het naar info@vormvanvermaak.nl.

De waternimf is een stuk van de Franse Marcel Archard, wiens stukken Wilt u met mij meerijden (Ton Lensink, AVRO) en En Marlborough trok ten strijde (Willy van Hemert, VARA, 13-04-1961) al eerder op de Nederlandse televisie zijn gebracht. Henk van Ulsen speelt de kapitein van binnenvaartschip ‘De waternimf’. Hij is pas getrouwd met de mooie Marinette (gespeeld door Femke Boersma) maar zijn beste vriend Sylveste (Ton Kuyl) verstoort het prille geluk en gaat er met de bruid vandoor. Dat was in 1961 redelijk pikant en dus achtte de VARA het tv-spel “minder geschikt voor jeugdige kijkers”. Het spel is uitgezonden op 6 juli 1961, de recencenten noemden het een luchtig stuk, met een tikkeltje ironie en veel, puntige dialoog. De als ‘experimenteel’ bekend staande Van Iersel had gebruik gemaakt van enkele filmopnames van rivieren met saxofoonmuziek en dat vormde, volgens de recensie in De Tijd een welkome afwisseling met de vele dialogen. Het decor van Van der Does kreeg complimenten, behalve van de recencent van De Telegraaf, die was door de vastgelopen dialogen ook niet meer in staat te geloven dat “het cavalje ooit langs de foto’s met stilstaand water en voorbij de polletjes onbeweeglijk riet echt gevaren had.”

Met dank aan de NOS en Beeld en Geluid voor het beschikbaar stellen van dit fragment.