Met stip: Wie in Nederland wil zingen (KRO, 1977)

Wie in Nederland wil zingen
over moeilijkere dingen
dan ʻik hou van jou’
kan zich beter niet vermoeien
en zijn nachtrust niet verknoeien.
Hij komt toch niet uit de kou.”

Jules de Corte zag het somber in, Han Peekel probeert het tegendeel waar te maken. Als zestienjarige, in 1963, presenteert hij op de zaterdagavond voor Veronica radio een eerbetoon aan het Nederlandse lied onder de titel Wie in Nederland wil zingen. In 1977, Peekel is dan 29 jaar, zet hij zijn missie voort op de televisie. Het wordt een kroniek van acht afl everingen waar de periode 1960-1975 centraal staat. Of het programma bijdraagt aan de popularisering van het Nederlandstalig chanson is moeilijk te zeggen, Peekel ontvangt voor zijn inspanningen wel een Edisonprijs.

  1. Het ironisch-nostalgisch decor is een ontwerp van Els Salomons en verwijst naar de plakboeken die Peekel van jongs af aan bijhoudt met onderwerpen die hem interesseren. Die plakboeken vormen de bouwstenen van zijn kennis over de geschiedenis van cabaret, muziek, cartoons, films en andere vormen van amusement.
  2. Don Quishocking bewijst dat er ook in de jaren zeventig nog taboes te breken zijn met het nummer De K, over de ziekte die dan nog niet bij naam genoemd mag worden. Peekel laat een uitvoering van het lied zien met een waarschuwing aan de kijkers voor de schokkende inhoud. Het regent na de uitzendingen opzeggingen bij de KRO.
  3. Naast het presentatiesetje staat in de studio nog een gezellig huiskamerameublement voor de vraaggesprekken. Voor de optredens bouwt men elke aflevering een nieuw decor, zo treedt Jules de Corte op temidden van gefiguurzaagde koeien en in modern-Zeeuwse klederdracht gestoken danseressen. Alle sets hebben als verbindend element de lichtblauw met grijs geblokte vloer.
  4. Opvallend vaak in beeld is deze dubbel-lp met dezelfde titel als het programma. Het is deel één van een reeks door Peekel verzamelde en uitgebrachte Nederlandstalige liedjes van en door Gerard Cox, Jaap Fischer, Hans van Deventer en vele anderen. Peekel is er zelf ook met enkele van zijn liedjes op te horen. Deel twee, Laat je zoon studeren bevat liedjes uit het studentencabaret uit de periode 1960-1965. Deel 3 is ook weer genoemd naar een lied: De gelaatstrek van het lied (Dimitri van Toren). De lp’s verschijnen bij Bovema/EMI.
  5. Hier draagt Peekel nog een das, dat wordt als hij in 1983 Wordt vervolgd gaat presenteren een vlinderdas. Net zoals stripfiguren altijd in dezelfde outfit verschijnen, meet Peekel zichzelf een signature look aan. Het colbert is gemaakt naar voorbeeld van de getekende jas van Olivier B. Bommel en op maat gemaakt in Singapore. De zijden vlinderdas is afkomstig uit Parijs en geïnspireerd door de creaties van de Japanse ontwerper Issey Miyake. Het ensemble is televisie-erfgoed en als zodanig opgenomen in de collectie van Beeld & Geluid.

Dit artikel verscheen in Aether Magazine nr. 147. Meer van dit? Neem een abonnement!

De pakken van Toon, Teuntje en August uit De Film van Ome Willem

Uit de collectie van Els Salomons komen deze zes kostuumontwerpen voor De Film van Ome Willem (VARA, 1974-1989).

In 1974 wordt Aart Staartjes gevraagd een programma te bedenken voor peuters. Staartjes heeft dan twee jaar eerder de vrolijk subversieve Statemakeropzeeshow bedacht, waar hij de stratemakeropzee speelt met de scheetjes latende Deftige Dame (Wieteke van Dort) en de de onaangepaste Erik Engert (Joost Prinsen). Dit soort ondeugendheid valt erg in de smaak bij de doelgroep, minder bij de ouders en omroepbazen. Voor het nieuwe peuterprogramma bedenkt Staartjes wederom een ietwat onaangenaam figuur, type strenge, barse oom en hij ziet in Edwin Rutte, die tot dan toe geen enkele ervaring heeft in kinderamusement, de ideale Ome Willem. De rest is geschiedenis; het programma is wederom een doorslaand succes.

Deze eerste kostuumontwerpen van Salomons komen uit een vroeg stadium in het ontwikkelingsproces van De Film van Ome Willem. We zien kostuums voor drie personages die het programma niet zullen gaan halen. De Muziekman met Napoleonsteek en vrolijk versierde officiersjas. Deze figuur zou volgens de aantekeningen op de achterzijde, waar ook zijn maten genoteerd staan, gespeeld gaan worden door de Belgische acteur Robert Borremans. Dan is er een clownspak voor Bathelomeus, gespeeld door Ger Smit, bekend als de stem van Bor de Wolf, Ed Bever en Zoef de Haas uit de Fabeltjeskrant. En tot slot een roze pakje met veel te grote broek voor Hummel. Bij dit ontwerp zijn eveneens maten opgenomen, maar de naam van de beoogde acteur of actrice (schoenmaat 41), staat er niet bij.

In de overlevering van het ontstaan van succesvolle programma’s wordt vaak de zoektocht naar de perfecte formule vergeten. Ook het format van De Film van Ome Willem is niet in één keer direct ontstaan. Het sneuvelen van deze drie types, als ook de wisselingen in decors en kostuums van de ‘kinderen’ Toon (Aart Staartjes), Teuntje (Jennifer Willems) en clown August (Pieke Dassen) de eerste paar seizoenen laten dat goed zien. Latere decors en kostuums zijn van de hand van Wim Bijmoer (vanaf seizoen 1982/83) en Dorus van der Linden (vanaf seizoen 1984/85).

Els Salomons – programmatitel niet bekend

Uit de nalatenschap van televisiedecorontwerper Els Salomons (1939-2015) zijn een aantal decortekeningen naar boven gekomen. De bedoeling is die bij het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid onder te brengen, maar dan is het fijn als de tekeningen gekoppeld kunnen worden aan een televisieproductie. En daar zit een probleem. 

Doorgaans staat op een decortekening rechtsonder in de hoek een keurig blokje met programmatitel, productienummer, opnamedatum, regisseur en ontwerper. Helaas lijkt het bij deze tekeningen te gaan om voorstudies, die waarschijnlijk later zijn overgenomen op de voorbedrukte NTS/NOS papieren -met de informatieblokjes. Kortom, er zijn een aantal bijzondere ontwerptekeningen bewaard gebleven, maar welke televisieprogramma’s horen erbij? 

Een decor waarvan je wilde dat het geen decor was zodat je er in kon gaan wonen of op z’n minst op zaterdagavond een jazzconcert kon beleven onder het genot van een veel te dure cocktail. Deze tekeningen zijn al eerder op de site gepubliceerd, maar dat heeft nog niet geleid tot de gouden tip. Wie heeft een idee welk waanzinnig futuristisch programma dit kan zijn?

Hoeveel televisieproducties spelen zich af in een autospuiterij? Toch is het nog niet gelukt de programmatitel te achterhalen. Wie herkent dit decor?

Hoeveel televisieproducties zijn er waarin een reiskoets een prominente rol speelt? Toch is het nog niet gelukt de programmatitel te achterhalen. Bij wie gaat er een belletje rinkelen?

Bij deze schets staan zelfs een aantal bijbehorende foto’s van de NTS-fotodienst. Helaas ontbreekt ook daar een productienummer. Herkent iemand een van de acteurs, of is er een andere aanwijzing te vinden waaruit de titel van deze historische eenakter te achterhalen is?

Deze kostuums zijn ook al eerder onder de aandacht gebracht, maar ook hier nog geen succesvolle match. De kostuums zijn voor een serie die zich afspeelt in Friesland rond 1850. Dat valt af te leiden uit de klederdracht, de namen (Roorda, Jacoba, Jildou, Herema) en ook uit een aantekening achterop een van de tekeningen (Gerlach costumes Leeuwarden / Doelenstraat) Maar voor welke productie zijn deze kostuums bedoeld? Wanneer is deze productie uitgezonden en door welke omroepvereniging?

Update 15-2-2022: de tekeningen van de garage zijn waarschijnlijk voor miniserie (4 afl) Zo goed als nieuw. Firma de Kreukelaar VARA 1969-1970. Regie Nick van den Boezem, scenario Ton Capel.

Onbekend decor van Els Salomons

Via de erven van Els Salomons zijn een aantal onbekende ontwerpen opgedoken. Ik ben bijzonder blij met de onderstaande serie tekeningen en hoop er achter te komen bij welk programma ze horen. Wie herkent het programma (of programma’s) waar Els Salomons deze ontwerpen voor maakte?

De eerste tekening geeft waarschijnlijk het meeste kans op herkenning. Hierin is een moderne nachtclub te herkennen met een bar, een entree (opening met gordijn en trapje) en diverse zitjes voor gasten en publiek.

Programmatitel en datum niet bekend, ontwerp Els Salomons. Collectie Erven Els Salomons

De volgende drie tekeningen passen qua vormen bij deze ‘nachtclub’, zo komen ook de groepen bolvormige hanglampen terug. Het zijn drie tekeningen van een set die mogelijk dus bij dit decor horen en we zien hier waarschijnlijk een weergave van de stappen in een changement.

Dan zijn er nog twee tekeningen die misschien ook bij dit decor horen. We zien op beide tekeningen drie verschillende invullingen van een kleine zeshoekig ruimte. Dit kan de binnenruimte zijn van het meerhoekige object wat centraal in de ‘nachtclub’ staat.

Herken je dit decor of heb je een vermoeden? Laat een reactie achter onder dit bericht…

Kostuumontwerpen Els Salomons

Hulp gevraagd bij het determineren van decor- en kostuumontwerpen uit het archief van Els Salomons.

Via de erven van Els Salomons is een map met decor- en kostuumontwerpen naar boven gekomen en beschikbaar gesteld voor het onderzoeksproject naar televisiedecor. Waarvoor dank, ook aan Cor Straatmeijer.

Helaas is van ongeveer de helft van de tekeningen niet duidelijk bij welke productie ze horen. Deze ontwerpen bevatten geen productienummer, datum of programmatitel en die wil ik natuurlijk wél heel graag achterhalen. Help je mee met zoeken?

Hieronder een paar voorbeelden die -hoewel het mij niet is gelukt- wel te determineren zouden moeten zijn op basis van tekeningen en bijschriften. Herken je iets of lijkt het je leuk om te helpen om ook andere tekeningen van metadata te voorzien? Ik hoor graag je reactie in de comments, of via de mail….

Friese kostuumontwerpen 
Deze kostuums zijn waarschijnlijk voor een serie die zich afspeelt in Friesland rond 1850. Dat valt af te leiden uit de klederdracht, de namen (Roorda, Jacoba, Jildou, Herema) en ook uit een aantekening achterop een van de tekeningen (Gerlach costumes Leeuwarden / Doelenstraat) Maar voor welke productie zijn deze kostuums bedoeld? Wanneer is deze productie uitgezonden en door welke omroepvereniging?

Romeo en Julia (NCRV)

Van deze ontwerpen is de titel wel evident: het gaat hier om een uitvoering van Romeo en Julia. Volgens een bijschrift is het een productie van de NCRV, maar ik kan helaas geen match maken met een NCRV-productie uit de audiovisuele catalogus en/of de fotocollectie van Beeld en Geluid. Wie weet meer te vertellen over deze productie: uitzenddatum, regisseur of alternatieve titel?

Tekenen met de lichtdrukmachine

Uit de nalatenschap van Els Salomons zijn twee mappen met tekeningen opgedoken. In overleg met Cor Straatmeyer heeft de erfgename van Els Salomons deze twee mappen beschikbaar gesteld voor het onderzoekproject ’50 jaar tv-decor’ waarvoor mijn dank! Na onderzoek zal ik ze overdragen aan het NIBG.

Het gaat om een flinke map met tekeningen van Els Salomons en een stapeltje tekeningen van Hans Christiaan van Langeveld. Over de eerste map later meer, het tweede stapeltje is reeds gefotografeerd door Freek Biesiot. Voor een groot deel zijn dit originele tekeningen op calqueerpapier van ontwerpen die we al kennen van de foto’s uit de collectie van Jan van der Does (zie deze blogpost).  Het gaat waarschijnlijk om een selectie werk die Van Langeveld mee nam – en liet fotograferen – om mee te nemen naar Engeland, waarnaar hij in 1964 emigreerde. Hij wilde daar aan het werk als decorontwerper en zal een soort van portfolio hebben gemaakt. Het is niet bekend of hij deze selectie tekeningen bij zijn goede vriendin Els in bewaring achterliet of dat deze later op een andere wijze in haar bezit zijn gekomen.

Freek Biesiot heeft de tekeningen van Van Langeveld op de foto gezet. Van Langeveld gebruikte bij een aantal decorontwerpen de lichtdrukmachine om verschillende grijstinten in de tekening te brengen. Decorontwerpers tekenden soms direct op calqueerpapier (of hun tekeningen op papier werden overgetrokken op calqueerpapier) en deze calques werden vervolgens op de lichtdrukmachine vermenigvuldigd. Twee vellen calqueerpapier op elkaar laten minder licht door en geven dus een donkerdere afdruk. Van Langeveld maakte zodoende collages van calqueerpapier waarmee hij verschillende gelijkmatig grijze vlakken creëerde die hij vervolgens bijschilderende met Oost-Indische inkt. Zo creëerde hij een rijke variatie aan grijstinten die weer zorgde voor diepte en textuur in de decortekening. Freek fotografeerde een aantal van Van Langeveld’s tekeningen (de lichtdrukken dus, niet de originele calques) op de lichtbak en zo komt deze collage-techniek echt goed aan het licht.

 

Els Salomons: Twistgesprekken, Van A tot Z en Rust nog duur

Als je herinneringen wilt delen aan programma’s waar Els Salomons aan heeft gewerkt, laat dan een reactie achter onder dit bericht of via de mail.

 

Twistgesprekken met God (VPRO, 1967-1968)
Regie Bob Rooyens

Dominee ds. Barthold Van Ginkel gaat in dit programma in gesprek met mensen van verschillende geloofsovertuigingen. Hij legt vragen als: ‘Wat betekent de leuze ‘God is dood’ en: Is er leven na het graf? voor aan bijvoorbeeld een boeddhist, een medicus, bioloog, spiritist en een progressief katholiek. Een sterk inhoudelijk en progressief praatprogramma dus en dat betekent meestal: veel ‘talking heads’ in beeld.

Zo niet bij regisseur Bob Rooyens. Zijn regie en het decor van Salomons maken het programma visueel spannend. De deelnemers aan het groepsgesprek, man, vrouw, jong en oud, zitten drie rijen hoog en acht kolommen breed in hun eigen hokje. Het is niet zeker – er zijn alleen wat filminlassen bewaard gebleven – maar je zou denken dat het zitmeubeltje misschien ook wel iets zegt over de persoon waar het bij gekozen is. Lege plekken in de ‘honingraat’ zijn opgevuld met kapstok en staande klok. Het levert een prachtig totaalshot op, ieder opgesloten in het hokje van de eigen geloofsovertuiging, terwijl ze tegelijkertijd samen één bouwwerk vormen. En misschien stapten er in het heetst van het debat ook wel mensen uit hun hokje, hoewel je dat natuurlijk niet moet doen als je op de derde etage zit.

Het lijkt erop dat er in seizoen 1968-1969 een ander, veel eenvoudiger decor komt. Op de foto’s uit het archief van Beeld en Geluid (gemaakt op 21 november 1968) is een klein hoekje met industrieel ogende decorschotten waarop uitvergrootte Bijbelse (Adam en Eva bij de boom met slang) en wetenschappelijke (van aap tot mens) prenten zijn bevestigd. Van wie dit decor is en waarom de ‘honingraat’ verdween is mij niet bekend, misschien waren er te veel gasten met hoogtevrees.

Bron: Het Vrije Volk van 26 september 1967. Koninklijke bibliotheek

Bron: Het Vrije Volk van 26 september 1967. Koninklijke bibliotheek

 

Eigentijds: Van A tot Z (NTS, 2 april 1969)
Regie Jan Venema en Izzy Abrahami

Van A tot Z is een ambitieuze televisiebewerking van het gelijknamig boek van Rebecca Pass. In het poëtische boek verklaren de leestekens zich onafhankelijk, de letters en woorden in verwarring achter latend in een wereld zonder regels en structuur. Jan Venema en Izzy Abrahami bewerkten dit gegeven voor televisie met een collage van disciplines (om. dans, typografie, literatuur) en technieken (om. decor, animatie, film, grafiek) tot een kunstzinnig geheel. Bruno Maderna componeerde de muziek en teksten. Het is geen verhalende maar een associatieve vorm, zo legt Jan Venema, initiatiefnemer van de NTS serie Eigentijds waarbinnen het programma uitgezonden wordt, uit in de inleiding. Het is uitdrukkelijk de bedoeling dat de kijker een eigen interpretatie van het verhaal kan vormen, zoals ook de makers dat deden ten opzichte van het boek van Pass.

De belangrijkste toevoeging van de makers zijn de spelers/dansers en daarmee voegen de makers een extra betekenislaag toe aan het relaas van de leestekens en letters. De dansers/spelers zijn aangekleed als ‘prototypes’. Voor de mannen zijn dat de types soldaat, hippe vogel, priester, koning, admiraal, dichter, harlekijn. De vrouwenrollen zijn bruid, meisje (vormt een setje met de hippe vogel) en prostituee (er is nog een vrouwelijke danseres, zij is niet omschreven als prototype, maar lijkt de rol van verteller te hebben). De prototype identiteit uit zich niet zo sterk in gedrag, maar met name in de kleding. Op verschillende momenten verkleedt de groep zich van hun individuele prototype kostuums naar een wit nauwsluitend uniform. Je kan daar gemakkelijk een analogie in zien met emancipatiebewegingen en democratiseringsprocessen in de samenleving die eind jaren zestig opspelen.

Ook de vorm is actueel. Het spel is deels in de studio opgenomen waar de dansers/spelers zich bewegen tussen levensgrote letters- sommige met licht erin-, een maquette van letters, twee projectieschermen met studio beelden of animaties. Daarbij worden animaties, filmbeelden en illustraties gekeyed of ge-superimposed en draait de helderheid soms om, zodat alles wat wit was zwart wordt. Er is veel interactie van spelers met het decor en de trucages, ze tillen letters rond, achtervolgen geprojecteerde zinnen, rijden met letters door de stad, dansen in illustraties en in een stad van letters (de maquette). Volgens Jan Venema is dit de richting waarin televisie zich moet ontwikkelen. In plaats van bestaande kunstvormen te imiteren, moet televisie door middel van montage juist verschillende kunstvormen samenvoegen. De afbeeldingen hierboven en beneden doen uiteraard geen recht aan de bewegende beelden, maar Venema’s opgave is bij deze productie heel goed gelukt.

 

Rust noch duur (KRO, 1969-1971)
Regie Eric Herfts
Zie voor foto’s: in.beeldengeluid.nl/rustnochduur

Rust noch duur is geschreven door Guus Vleugel voor een sterrencast bestaande uit Jasperina de Jong, Eric Herfst en Sylvia de Leur. Herfst en De Jong, in werkelijk ook getrouwd, spelen het echtpaar Millie en Thomas Vink en De Leur speelt schoonzus Martha. Sommige scenes zijn uit het leven van De Jong en Herfst gegrepen vertelt het echtpaar aan Henk van der Meyden van de Telegraaf (3-7-1969). Als Millie in de serie aan het studeren is voor deelname aan een tv-quiz, heeft het huiselijk leven daar zwaar onder te lijden. Thomas kan nog geen kop koffie pakken of Millie schreeuwt om stilte. Zo is dat thuis ook als De Jong zich voorbereidt op een rol of show, vertelt Herfst aan Van der Meyden. De Jong wordt in dit interview afgeschilderd als een moeilijke, jaloerse en prikkelbare vrouw. Maar, ze komen na een ruzie altijd weer tot elkaar, zegt Herfst en zo is dat in Rust noch duur ook.

Scenarist Guus Vleugel’s idee was een serie te maken over de moderne jonge vrouw, zo vertelt hij in hetzelfde stuk aan Van der Meyden: “de moderne jonge vrouw die het beu is de hele dag in haar flatje te zitten en eruit wil. Dat is namelijk een gevoel dat op het ogenblik veel vrouwen hebben en dat leek ons een aardig idee voor een strip. En Jasperina zelf is in feite ook zo’n vrouwtje van deze tijd.” Vrouwtje, het staat er echt. Maar we hebben het dan ook over een tijd waar het heel gewoon is dat een vrouw na het huwelijk stopt met werken en dus inderdaad de hele dag in haar flatje zit, met of zonder kinderen, maar in ieder geval met de afwas en de strijk.

In de gevallen dat een vrouw wel werkt, zoals Jasperina de Jong bijvoorbeeld die naast haar rol in de Rust noch duur in de avonden in theaters staat, is het concept van een gelijke verdeling van huishoudelijke taken nog erg onbekend. Als Van der Meyden De Jong vraagt of zij vindt dat man en vrouw gelijk moeten zijn in een huwelijk, antwoordt ze: “Vroeger dacht ik, dat is waanzin, maar toen we getrouwd waren, zei Eric op een keer: ik doe de afwas, jij hebt het vandaag zo druk gehad. (…) Maar denk niet dat Eric me altijd mijn gang laat gaan, ik heb bij hem niets te zeggen, hij heeft een enorm overwicht op mij.” En het wordt ineens duidelijk waarom De Jong thuis zo prikkelbaar is.

De televisie recensenten hebben ook nog wat moeite met de moderne jonge vrouw waar De Jong in de serie gestalte aan geeft. Millie Vink is geen sympathieke vrouw, en daar is het volgens Nico Scheepmaker aan te wijten dat Rust noch duur, ondanks sterrencast, geen succes is. In de woorden van Guus Vleugel zelf is Millie: “een progressieve, neofiele en vrijwel volmaakte humorloze burgerjuffrouw.” Wie zal zich met zo’n mens willen vereenzelvigen, vraagt Scheepmaker zich af. “Martha daarentegen, is ook een burgerjuffrouw, maar wel vriendelijk en mist de haaibaaierigheid van haar schoonzuster Millie”, aldus Scheepmaker (Het Vrije Volk, 6-4-1970). Nu zijn er zat populaire series te noemen met onuitstaanbare mannelijke hoofdrolspelers, maar voor vrouwen was dat destijds blijkbaar nog een brug te ver. Helemaal leuk natuurlijk die emancipatie, zolang de vrouwtjes maar vriendelijk glimlachend de afwas blijven doen.

Wat zou Els Salomons, die de decors voor deze serie ontwierp, van Millie, Thomas en Martha Vink hebben gevonden? Salomons was haar tijd – en Rust noch duur – ver vooruit; ze had een goede baan, woonde zelfstandig, aan bewonderaars geen gebrek, maar nooit getrouwd. Wat haar voormalig collega’s mij vertellen is dat Salomons nogal uitgesproken in haar antipathieën kon zijn, maar dat ze tegelijkertijd het middelpunt van het sociale leven van de afdeling decorontwerp was. Ze organiseerde vele borrels en feesten bij haar thuis in ‘s Graveland en de kinderen van haar collega’s waren dol op haar (zie ook hieronder). Uitgesproken, geëmancipeerd en tóch geliefd, het bestond dus al wel in 1969. Had Guus Vleugel voor het scenario van Rust noch duur maar wat meer inspiratie aan Els Salomons opgedaan.

 

1971: Regiecursus Xandra van Baarle (maart 1971)

Decorontwerp van Els Salomons voor een productie in het kader van de regiecursus van Xandra van Baarle, 22 maart 1971. Collectie erven Van Baarle

‘Hoe is het met Els Salomons? was zo’n beetje het eerste wat Xandra, de dochter van Nic van Baarle, me vroeg toen ik bij haar op bezoek was. Diezelfde dag is Salomons overleden, maar dat wisten wij toen nog niet. Xandra haalde warme herinneringen op aan Salomons en de bezoekjes aan haar huis in ‘s Graveland. Salomons maakte collages met snoeppapiertjes die door Xandra – en waarschijnlijk ook andere ontwerperskinderen – met veel plezier gespaard werden. ‘Ik moest dus van haar snoepen’ zei Xandra en zoiets is natuurlijk geen straf.

Jaren later, in 1971, volgt Xandra de regiecursus bij Opleidingscentrum Santbergen. Salomons ontwerpt hiervoor het decor en gelukkig is de tekening bewaard gebleven. De titel kan ik niet achterhalen, het was volgens Xandra een gedramatiseerde documentaire over splinterpartijen. Op bovenstaande tekening de kamer van Douwe Trant, wat een pseudoniem was van Rinus Ferdinandusse in de Vrij Nederland.

Nog twee decorontwerpen gevonden van Els Salomons

Uit de depots: decortekeningen

Onderstaande tekeningen komen uit de nalatenschap van regisseur Jack Dixon

Hans Christiaan van Langeveld (waarschijnlijk)
Een zonnige morgen

Opname- en uitzenddatum 8-8-1962
Regie, vertaling: Jack Dixon
VPRO

This slideshow requires JavaScript.

Deze kluchtige komedie is geschreven door de Spaanse broers Serafin en Joaquin Alvares Quintero en gaat over een toevallige ontmoeting tussen een bejaarde man en vrouw, die elkaar vele jaren niet gezien hebben. Het blijken oude geliefden te zijn, maar dat willen ze eigenlijk niet aan elkaar toegeven. Vooral de twee acteurs, de oudste, nog actief spelende acteur Philippe la Chapelle en actrice Jacqueline Rooyaards-Sandberg en krijgen veel lof in de recensies.

Met de twee sterspelers gaat  Dixon in zijn regie een “symmetrische cadans” leggen, zo kondigt hij aan in Het vrije volk. Het spel leent zich volgens Dixon niet voor experimenten en speelt zich dus af in een naturalistisch decor, een romantische Andalusisch parkje dat uiteraard ook symmetrisch is ontworpen. De tv-criticus van de Leeuwarder courant: “Het was een aardig gevalletje, dat in een schitterend decor (alweer van Massimo Götz) werd gespeeld en goed op de beeldbuis werd gebracht.” Massimo Götz ontkent dat dit ontwerp van hem is. Gezien de tekenstijl is het waarschijnlijk een ontwerp van Hans Christiaan van Langeveld.

Els Salomons
Huize Liberty (A voice from the top)
Opnamedata 30&31-3-1966 en 5&6-12-1966.
Uitzenddata 11-5-1967 en 7-11-1967 (België)
Regie: Jack Dixon
VPRO

This slideshow requires JavaScript.

Deze eenakter met de werktitel A voice from the top is uitgezonden als Huize Liberty, eerst op Nederland 1 en enkele maanden later op de Belgische tv. Het is een kort tv-spel over rassendiscriminatie van Hans Roduin naar een hoorspel van Gerard Henley. Johan Kaart speelt een pensionhouder en Franklin D. Lafour is zijn tegenspeler. De laatste is student en reserveert telefonisch een kamer in het pension. De pensionhouder neemt de reservering aan, maar als de student aankomt, verandert de hij van gedachte. De vraag is dan of dat te maken heeft met het feit dat de student zwart is.

Els Salomons ontwerpt voor het spel een setje met de telefooncel vanwaar de reservering gemaakt wordt en de hal van het pension, waar het grootste deel van het spel plaatsvindt. Het pension is in het ontwerpplan een “oud huis met Jugendstil elementen” en de stutbalk met gipsen ornamenten in Jugendstil is een (bestaand?) ontwerp van collega Massimo Götz.

Uit de twee opnamedata op de tekeningen blijkt dat het decor twee maal opgebouwd is. Mogelijk is er iets mis gegaan met de eerste opname (van 5&6-12-1966) of is er, nog vóór de Nederlandse versie op tv kwam, al een andere, aangepaste Belgische versie opgenomen. We zullen het niet meer te weten komen, want beide opnames zijn verloren gegaan.