Binnenkort ga ik op bezoek bij de kinderen van Peter Zwart, maar in 2012 was ik al langs geweest bij zijn kleindochter Anne-Mieke Bovelett. Een aantal ontwerpen uit haar collectie heb ik hier al eerder gepubliceerd (kostuumontwerpen, een decorschets voor een tv-bewerking van het dagboek van Anne Frank, een aantal grafisch ontwerpen, storyboards en schetsen voor een herkenningsfilmpje voor de VARA uit 1951 en een schets voor het herkenningsbeeld van de NTS). Maar ik zag bij Anne-Mieke nog een aantal decortekeningen die ik jullie niet wil onthouden.
KRO ramen (1955)
Deze drie ontwerpen zijn voor ramen die dienen als achtergrond bij godsdienstige televisiepreken van de KRO. We zien ‘Bruiloft te Kana’ (ongedateerd), ‘St. Jozef’ (3-3-1955) en ‘Aan alles komt een einde’ (10-11-1955). Op deze laatste tekening staat Pater Simon Jelsma (1918-2011) vermeld die in die jaren dagopeningen en -sluitingen voor de KRO uitzendingen verzorgt. Op de foto zien we Jan van der Does met links een deel van zo’n raam.
This slideshow requires JavaScript.
Skymasters Show (AVRO, 12-12-1957)
Decorschets voor een muzikaal programma voor AVRO’s dansorkest The Skymasters. Dit is pas hun tweede optreden voor de televisie, maar er zouden er nog velen volgen. Greetje Kauffeld en Karel van der Velden zijn de solisten. Op de schets staat ‘decor scene 1’ geschreven wat zal betekenen dat er meerdere sets voor deze show zijn gebruikt.
Skymasters show
Gilbert en Marcelin (NCRV, 31-7-1958)
Een schets voor het decor bij deze eenakter van Paul Geraldy, vertaald en geregisseerd door Henk Rigter voor de NCRV. De straatarme Marcelin (of Marcellin, gespeeld door Jan Retel) wil zijn steenrijke vriend Gilbert (Frans van der Lingen) om een lening vragen, een onaangename vraag die de vriendschap onder druk zet. De kwestie leidt volgens de recensent van De Arbeiderspers niet echt tot spannende televisie: “[Henk Rigter] gaf namelijk voortdurend close-ups van de twee mannen, die elkaar steeds nadrukkelijk zaten te bekijken: een half uur lang” (De Arbeiderspers, 1-8-1958). Vanwege de close-ups zal het decor ook niet veel in beeld zijn geweest.
Gilbert en Marcelin
S-14 vermist (NCRV, 7-5-1959)
Twee schetsen van het interieur van een onderzeeboot: de officiersmess en een gang met waterdichte deur en ontsnappingscompartiment. Dit televisiespel is gebaseerd op een toneelstuk van Kenneth Woolard en in het Nederlands vertaald en bewerkt tot een scenario door Gerard Rekers. Het stuk heeft niet bepaald een happy end. Drie bemanningsleden in een gezonken onderzeeer sterven na vergeefs wachten op een reddingsactie een akelige dood. Van een eerdere uitzending in 1957 was geen telerecording gemaakt maar de NCRV wilde het stuk toch opnieuw op de televisie brengen. Dus wordt het spel in 1959 gewoon opnieuw gemaakt bijna dezelfde cast. Regisseur Max Douwes gaat van te voren op bezoek bij de Onderzeedienst in de haven van Rotterdam om sfeer te proeven en de technische details te goed te krijgen. De marine werkt graag mee, de acteurs krijgen een rondleiding en de marine verschaft zelfs tekeningen van de boot. De schetsen van Peter Zwart zijn niet gedateerd, ze kunnen dus voor 1957, voor 1959 of voor beide uitzendingen zijn gebruikt.
This slideshow requires JavaScript.
Het boek van de maand (AVRO, 18-6-1959)
Het stempel op deze decorschets is van 27 mei en op 18 juni staat het decor in studio Irene of Vitus. Hoewel de schets ook het stempel ‘definitief’ heeft, is er door iemand, mogelijk de decorateur, wat aan gewijzigd. ‘Antieke schrijftafel’ en ‘ander lampje’ staat er geschreven. Deze eenakter is een Nederlandse bewerking van het blijspel Book of the month van Basil Thomas en is voor de AVRO geregisseerd door Walter van der Kamp. Het programma is bewaard dankzij telerecording.
Het boek van de maand
Goede reis (AVRO, 20-8-1959)
Luchtige zomeravondcomedie onder regie van Water van der Kamp naar het verhaal La Pretentaine van Jacques Deval. Martine (Lies Franken) en Raoul (Pim Dikkerts) reizen ieder naar Amerika om daar het geluk te vinden. Martine is op zoek naar een rijke man en Raoul reist de vrouw van zijn dromen achterna. We zien op de schetsen van Peter Zwart het promenadedek, en een zeer modern ingericht kantoor van de purser en een eerste klasse hut.
This slideshow requires JavaScript.
Ontmoetingen met het geluk (VARA, oktober 1959)
Een serie van drie eenakters met dans van de VARA, geschreven en geregisseerd door Willy van Hemert. In deel een, getiteld Total loss ontmoeten twee zwervende ouder mensen elkaar op een autokerkhof. Hanny van Leeuwen en Rudi van Danztig dansen het ballet Herfst in een choreografie van Van Danztig. In het tweede deel, Huis zonder dak, gaat een oud echtpaar terug naar hun vroegere woning waar de vrouw het verleden opnieuw beleeft. Over de dans is niets bekend. De zwaan, het derde deel gaat over het armoedige bestaan van een oude kermisexploitant en zijn vrouw. Marianne Hilarides en Jaap Flier dansen ‘De maan in de trapeze’ in een choreografie van Hans van Manen. Kunstenaar/vormgever Frans Deckwitz (1934-1994) werkte mee aan het decorontwerp en ontwiep de kostuums. De foto’s van De zwaan zijn gemaakt door Henk Lindeboom van persbureau Anefo.
This slideshow requires JavaScript.
De eerstgeborene (NCRV, 1956 en 1959)
Televisiespel van de NCRV naar een toneelstuk van Christofer Fry over het conflict van Mozes en de farao van Egypte. Het stuk is eerder uitgezonden in 1956 met een andere cast. Maar beide keren is de regie van Peter Koen en zijn de decors van Peter Zwart. Het verschil tussen de twee decors is groot als je de tekeningen hieronder met de setfoto’s van de opnames in 1956 vergelijkt (hier te zien).
This slideshow requires JavaScript.
Zout der aarde (KRO, 24-3-1960)
Televisiespel geschreven door Jan Naaykens over een missionaris die ondergedoken is in de jungle in de Philipijnen tijdens de Japanse bezetting. Op de tekeningen zien we het interieur en exterieur van zijn hut. De rest van de studio werd omgebouwd tot een woeste jungle. Frits Butzelaar die de eenzame missionaris speelt, heeft voor de rol zijn baard laten staan, schrijft De Telegraaf. Verder heeft de regisseur veel moeite gedaan om echte uniformen te regelen voor de Amerikaanse soldaten die op de hut stuiten. “Een probleem was nog”, aldus Wim Bary, “dat de uniformen van de soldaten er uit moesten zien alsof zij al lang in de hitte gedragen waren. Die soldaten transpireren ten slotte in deze weken en hun kleding lijdt daar uiteraard onder. Gistermiddag heb ik, om dit zo veel mogelijk te benaderen alle soldaten op een rijtje gezet. Iemand van de decorafdeling heeft hun kleding toen met een grijze verfspuit bespoten en het resultaat is voorbeeldig” (De Telegraaf, 24-3-1960).
This slideshow requires JavaScript.
Oscar (AVRO, 3-3-1960)
Decorschets voor een vaudeville met een onnavolgbaar plot rondom een koffer diamanten, dat volgens de televisierecensenten zeer aanstekelijk en smaakvol was. De regie is in handen van Ton Lensink. De bezetting is dezelfde als in het gelijknamige theaterstuk. Dat het televisiespel in de smaak valt is niet verwonderlijk, het stuk werd daarvoor al 200 maal gespeeld door de Nederlandse Comedie. Een vergelijking tussen de setfoto’s (meer setfoto’s hier) leert dat er veel zaken letterlijk zijn gevolgd, maar dat er ook wel wat veranderingen zijn. Het ronde telefoontafeltje is een secretaire geworden en de deur rechts is op de set als een open doorgang gebouwd voor een ruimtelijker effect.
This slideshow requires JavaScript.
